Inspiratie - Niet helemaal vergeten

Wat is dat verdrietig: een mens die eenzaam sterft en door niemand gemist wordt. Hartverscheurend. Alsof dat leven er niet toe deed. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?

Bij deze personen stil staan, deze mensen zichtbaar maken, hun leven en dood toch iets van zin geven. Dat is wat de dichters van de 'Eenzame Uitvaart' doen. Zij wonen de uitvaart bij van mensen waar niemand om lijkt te geven, waar geen nabestaanden van bekend zijn. Bij elke begrafenis of crematie dragen zij een speciaal voor deze gelegenheid gemaakt gedicht voor. Een mooi gebaar.

 

Bart FM Droog, foto: http://www.woestenledig.com

De dichter FM Droog zegt hierover op zijn site het volgende:

‘In 2001 bedacht ik het concept van de 'eenzame uitvaart', als mogelijke taak voor de eerste stadsdichter van Groningen. Deze zou eind januari 2002 worden benoemd door het college van burgemeester en wethouders van Groningen.
 
De 'eenzame uitvaart' houdt in dat een dichter bij de uitvaart van iemand waarvan geen nabestaanden (familie, vrienden, kennissen, collega's of buren) aanwezig zijn, een voor de gelegenheid geschreven gedicht voordraagt. Zo'n gedicht wordt na afloop gepubliceerd, met de naam van de dode, als papieren en online monument.

Na een open sollicitatieprocedure werd ik tot stadsdichter benoemd. Daarop volgend voerde ik in februari 2002 gesprekken met de Groninger gemeenteambtenaren die de 'uitvaarten van gemeentewege' verzorgden.

Uit die gesprekken bleek dat niet elke 'uitvaart van gemeentewege' een 'eenzame uitvaart' is: in het gros van de gevallen gaat het om overledenen zonder geld, uitvaart-verzekering of nabestaanden die de uitvaart willen betalen. De gemeente betaalt zo'n uitvaart en nabestaanden zijn veelal aanwezig.

Bij een 'eenzame uitvaart' zijn geen nabestaanden aanwezig. Of omdat ze niet aanwezig willen zijn, of omdat ze niet meer leven of omdat ze niet weten dat een van hun naasten is overleden. Nu zijn de ambtenaren te Groningen er tot het laatste moment mee bezig mogelijke nabestaanden op te sporen. Daardoor bestaat bij elke 'eenzame uitvaart' de kans dat er toch nog nabestaanden aanwezig zijn, die veelal net van het overlijden vernomen hebben. ‘

Ook in andere plaatsen werd dit concept door dichters omhelsd. Zo is er een dichter met gedicht bij elke eenzame uitvaart in Amsterdam, Den Haag, Nijmegen, Utrecht en in Vlaanderen.

Dichter Maarten Inghels, foto: http://cobra.be

Zij zorgen ervoor dat deze mensen niet helemaal vergeten worden, en dat er ook over hen een verhaal wordt verteld. Een schamele troost, maar vooral: troost. 

Iets dergelijks speelt ook in de documentaire ‘Sporen’ uit 2014 van Diego Gutierrez over zijn buurman die hij niet kende; die eenzaam en alleen stierf. Vlak voordat diens huis werd leeggehaald door de gemeente, filmde hij er en probeerde hij met zijn vrienden een beeld te krijgen van de mens die zijn buurman was geweest. 

Soms een tikkeltje voyeuristisch, maar ook heel fascinerend. En met een verrassende conclusie die het leven van buurman in een ander licht zet en toch min of meer recht aan hem doet. Hier te zien.