This American Life

Doe je ogen dicht en luister. Eigenlijk verbaast het me dat in concertzalen het licht aan is. Gewoon de ogen dicht en het op je af laten komen. Dat gebeurt veel te weinig, terwijl je dan pas goed kan luisteren.

In de Verenigde Staten stelt de publieke omroep qua luistercijfers en financiering niet zo gek veel voor. Toch worden er, bijvoorbeeld door de locale publieke omroep in Chicago, beeldschone programma's gemaakt. This American Life is er een van. Elke week biedt het programma een uur lang
uitgelezen, zeer originele combinatie van journalistiek, hoorspel en storytelling rondom een thema. Geweldig, een genot om naar te luisteren, zelfs als je af en toe een zinnetje ontgaat.

Deze week is het thema: So Crazy it Just Might Work, met onder andere een bijdrage over kankeronderzoek op de reguliere manier versus de alternatieve manier en de teleurstellingen die dat oplevert. Bijzonder actueel omdat het laat zien hoe scrupuleus wetenschap hoort te zijn en hoe hoog de prijs kan zijn voor diegenen die op alternatieve wijze onderzoek doen. Zeer de moeite waard, al was het alleen maar vanwege het onderkoelde commentaar van Ira Glass, de grote man achter This American Life.

De progamma's zijn elke week als podcast (de meest populaire van de VS, er is nog hoop!) gratis te downloaden via I-tunes. Doen! Een lichtend voorbeeld voor Nederlandse radiomakers.

Een dag

In de jaren vijftig/zestig was het een tophit: de tentoonstelling The Family of Man en het daarbij behorende fotoboek met dezelfde titel.  Een prachtige collectie foto's over allerlei aspecten van het menselijk leven, gemaakt door topfotografen van all over the world. Nog steeds een mijlpaal in de fotogeschiedenis.

 

Het project Life in a Day doet er een beetje aan denken, al is de schaal vele, maar dan ook vele malen groter. Via YouTube werd opgeroepen om een docu filmpje over het leven op 24 juli 2010 te maken. Er werden ruim 80 duizend filmpjes, rijp en groen, geupload bij YouTube. Na maanden met vierkante ogen te hebben gekeken naar het ingezonden materiaal, meer dan 4.500 uur, begonnen regisseur Kevin MacDonald en zijn team met de editing. Een bijzonder intensief proces. Begin januari 2011 was de film klaar en werd Life in a Day vertoond op het Sundance festival. Een groot succes.

Life in a Day is in zijn totaliteit gratis te bekijken via YouTube. Heel interessant. Soms zou je misschien willen dat er andere keuzes zouden zijn gemaakt uit het overvloedige materiaal. Dat er ook wat minder perfect materiaal tussen zou zitten, maar het geheel is overdonderend, ontroerend, angstaanjagend en meeslepend. Nou ja, net als, net als het leven zelf, dus.

Waarom toch, kind?

 

De vraag stellen is 'm beantwoorden. Keer 't maar eens om: waarom normaal als je ook gelukkig kunt zijn?

Dat dacht Jeanette Winterson ook, toen haar moeder haar dit vroeg en ze liep weg, 16 jaar oud en verliefd op een vrouw. Ze had zich nooit thuis gevoeld bij haar zwaar religieuze adoptie ouders, die maar 5 boeken in huis hadden waarvan de Bijbel veruit het belangrijkste was. 

In 'Oranges are not the only fruit' beschrijft ze haar -gestoorde- jeugd. In het net verschenen 'Why be happy when you could be normal?' rekent ze er mee af. Ik kan niet wachten om het te lezen.

Pinhole

Vandaag de eerste dag van de vakantie. Hoewel ik vrije tijd heerlijk vind, raak ik van de leg zodra er iets dwingends (werk, anderen, planten water geven, hond uitlaten) niet acuut hoeft. Eigenlijk ben ik in de vakantie een redelijke ramp en lig ik vooral in bed. Terwijl ik natuurlijk, net als elk ander weldenkend mens, het liefste mijn huis zou willen opknappen, voor de marathon oefenen, een vreemde taal leren, een bergtopje bedwingen, spannende nieuwe tentoonstellingen bezoeken of een novelle (of tenminste een kortverhaal) zou willen schrijven.

Het komt er allemaal niet van. Ik ga te laat naar bed, en draai me elke ochtend als de wekker gaat (6 uur, de intentie om vroeg op te staan is er) nog even uitgebreid om. In een vlaag van uiterste wilskracht breng ik het op om een boek te pakken en te lezen en eventueel een kopje thee te zetten. Pas tegen twaalven, als ik honger begin te krijgen lukt het me op te staan en enige activiteit te ontplooien. 

Afgelopen weekend daarentegen was ik echt heel erg actief. Gedemonstreerd bij Occupy in Amsterdam, twee musea bezocht (Huis Marseille, een aanrader en Foam, minder) en verder heb ik allerlei heel erg opgewonden gedachten besteed aan pinhole fotografie. Dat kwam door de Stenoflex. Wat is dat gaaf! En het past ook zo bij mij. Ik kan kijken als de beste, maar slaag er niet in om ook maar een redelijke foto te maken met mijn digitale camera. Ik begrijp de knopjes en instellingen gewoon niet. Zelfs een gedegen fotografiecursus heeft daar geen verandering in kunnen brengen.

Maar een klein zwart doosje, te koop bij de museumwinkel van Huis Marseille, zou daar wel eens verandering in kunnen brengen. Heel belangrijk: je kunt er op een luie, slome manier prachtige foto's mee maken. Echt iets voor iemand die dolgraag lang in bed ligt.

yoonsunmin.blogspot.com

Occupy

Mijn laatste demonstratie was een boze en hartgrondige schreeuw voor cultuur, nog geen jaar geleden op het Domplein in Utrecht. Niet dat het veel geholpen heeft, op cultuur moet en zal bezuinigd worden en niet zo'n beetje ook. 

Maar het kan nog (heel veel) erger en er is zoveel meer om gefrustreerd en boos over te zijn, als je, zoals zoveel mensen, een van die 99% gewone mensen bent. Zozeer zelfs dat je je tenten opslaat op Wall Street in New York City, zoals al duizenden doen vanaf september. Een van hen is de blogger, bibliothecaris en dichter Betsy Fagin:


I can’t sleep at night.

I keep getting asked what I’m doing at Wall Street. I’ll tell you why I’m at Wall Street as succinctly as possible. My reasons change, but at 4:37 this morning, here’s why

(Betsy’s personal top 10 + 1)

• because decent childcare costs more than I could earn working full time
• because my parents are trying to get by on Social Security
• because my public library keeps having service cuts and has to perpetually fund-raise to keep doors open
• because of the state of public education
• because of how long it will take me to pay off my student loan debt
• because of the state of the health care system
• because of the death penalty
• because of war without end
• because of climate reality
• because of gender inequality
• because of violence, abuse and neglect in its myriad forms

I don’t sleep at night, but I dream another world is possible.
And so it is.

Pallets

Om iets te maken dat er zo fantastisch uitziet en super origineel is... Die roze en oranje deurtjes, die pallets..

Met dank aan mijn zusje, die me erop attent maakte en Les Pas Perdus, het kunstenaarscollectief, dat van een verlaten mijnwerkersstadje in Bruay-La-Buissiere iets prachtigs maakte. En niet te vergeten The World of Interiors, het blad dat er in het oktobernummer aandacht aan besteedt.

Weerzin

"De vrijheid om weerzin op te wekken" Journalist Kustaw Bessems zet in De Pers van vandaag in een uitgebreid artikel op een rijtje welke discussies zich de laatste jaren rondom de vrijheid van meningsuiting hebben voor gedaan in Nederland.
Persoonlijk van toon, betrokken en genuanceerd. Zelden ben ik het zo hartgrondig met iemand eens geweest. Lees dat artikel!

"En ik stond die koude ochtend in november 2004 in de Linnaeusstraat.
Er lag een laken over Theo van Gogh heen, maar het blauwe tentje stond nog niet en ik kon zien hoe een mes rechtop in zijn borst stond. Er was veel die dag om geschokt over te zijn, maar wat me het meest overweldigde – verpletterde eigenlijk – waren Van Goghs kwetsbaarheid en zijn onschuld. Hij was in zijn stukjes en soms in de persoonlijke omgang een kwelgeest geweest. Had met smaak de vreselijkste dingen geschreven over joden, christenen, de islam en een lange rij bekende Nederlanders. Maar nu hij daar zo op straat lag, werd dat, in ieder geval voor mij, ineens allemaal onvoorstelbaar triviaal." Aldus Bessems.

Bron: De Pers, 5 oktober 2011

Ado Tellegt

M. was jarig. Ik ken haar allergieen, maar ik kon het niet laten. Er is een schrijver van dierenverhalen met pratende dieren die allemaal mensen fantasieen en filosofietjes hebben. Vroeger heb ik er echt van genoten, maar M. heeft het niet op die verhalen. Dus telleg ik een verhaaltje met sprekende dieren voor haar.


De leeuw en de pelikaan

Op een dag werd de pelikaan wakker. Er was iets bijzonders, dat wist hij zeker. Maar wat? Hij keek naar de leeuw, maar die lag nog diep te slapen en zelfs te snurken.
De pelikaan dacht diep na. Wat kon er zijn? Was de melk op? Of was er iets kapot? Of was er bijvoorbeeld iemand jarig? Het zou allemaal kunnen. Misschien was en de melk op, en er iets kapot en iemand jarig. De pelikaan werd bang van al die gedachten. "Leeuw, leeuw.", zei hij en hij schudde de leeuw zachtjes aan zijn linkervoorpoot. De leeuw snurkte nog eens extra hard. De pelikaan probeerde het nog een keer. Iets harder schudde hij en iets luider zei hij:  "Leeuw!" De leeuw schrok wakker en zat direct rechtovereind. Hij veegde de slaap uit zijn ogen en keek verschrikt naar de pelikaan.
"Wat is er?" bromde Leeuw. "Iets bijzonders!" zei de pelikaan. De leeuw keek hem vragend aan. 'Maar ik weet niet wat,' vervolgde de pelikaan. 'misschien is de melk op, of is er iets kapot, of is er iemand jarig."
De leeuw keek alsof hij heel hard aan het nadenken was. "Er is iemand jarig', zei hij na vijf minuten peinzen, 'er is altijd wel iemand jarig." De pelikaan knikte, dat was waar.  Er was altijd wel
ergens iemand jarig.
"Kom', zei de leeuw, en hij stapte uit het bed, 'er is iemand jarig, tijd voor een feestje". De pelikaan keek hem aan en wist dat hij gelijk had. Het was een heel speciale dag.

Plezante straat

Ik lag niets vermoedend in bed en luisterde naar Radio Belgie Een. Ik hoorde Pleasant Street van Tim Buckley (ja de vader van Jim Buckley). Zo'n singer/songwriter, zoals je er in eind jaren zestig, begin jaren zeventig meer had. Een kort intens leven, prachtige gedreven en melancholieke muziek. Zie ook Nick Drake, Tim Hardin, Jim Croce. Maar dan anders.

Luister en huiver.

En er schoten allerlei beelden door mijn hoofd:

Hoe je je nagels in mijn rug sloeg en ik alles, maar dan ook alles zou doen om je te behouden
(als ik je al van me af had kunnen schudden)
Hoe we naast elkaar lagen op bed, en de zon door de dunne katoenen gordijnen scheen,
Hoe buiten de geluiden van het echte leven klonken.
Hoe we weg zakten
Hoe het er allemaal steeds minder toe deed.
Hoe je me al mijn geld kostte.
Hoe ik loog en bedroog als iemand me vroeg waar ik waar ik was geweest.
En hoe ik wist dat dit niet kon voortduren.
En ik meer en meer nodig had om die gedachte uit te schakelen.
En hoe dat alles me benauwde en bedrukte.

Schaduw

De Twin Towers, toen ze er nog stonden had ik er niks mee. Ze horen totaal niet bij mijn New York gevoel, ik kan me niet eens herinneren dat ik ooit de skyline van NYC afscande en mijn ogen aan de torens bleven hangen.

Ik weet waar ik was toen ik het hoorde, ik weet dat ik een weeklang als een zombie naar de tv keek, telkens dezelfde beelden. Eerst dat ene vliegtuig, de ontzetting en shock op de gezichten van de mensen.  En toen dat tweede vliegtuig en het keiharde inzicht dat iemand het op New York en de Amerikanen had gemunt.

Hoe een vriendin en ik vurig hoopten dat de dader een soort Timothy McVeigh achtige mafkees zou zijn. Die wens kwam niet uit, andere wensen kwamen wel uit: dat familie, vrienden en bekenden in NYC veilig en ongedeerd zouden zijn.

  

In 2002 kwam 11'09''01 uit, een film waarin 11 regisseurs hun visie geven.

Hoe groot de ontreddering 10 jaar geleden moet zijn geweest in New York werd me pas duidelijk toen ik een jaar later in de city was. In een parkje las ik een krantje met een coffee to go. Om me heen nanny's en kleine kinderen. Een vredig tafreeltje dat die ene dag in september ruw verstoord werd, met overal sirenes, stof, gegil en paniek.

Ze zijn weg, die torens. En aan de andere kant zijn ze reeëler dan ooit en werpen ze nog steeds hun schaduw over ons: we zijn inmiddels twee oorlogen en eindeloos veel doden verder.

Screamin' Eagle

Wat is beter: een verrassing of voorpret? Beide hebben charmante kantjes.

Heel toevallig kwam ik erachter wat ik van M. voor mijn verjaardag krijg. Wèg verrassing. Geen ramp, want ik heb nu al heel veel voorpret. M. was namelijk zo lief om te zorgen dat een hartewens in vervulling gaat.

Sinds ik zijn muziek voor het eerst hoorde, weet ik namelijk één ding zeker: DIE man wil ik zien zingen! Dankzij M. gaat dat binnen afzienbare tijd gebeuren. In december in Tivoli:  Charles Bradley, the screamin' eagle of Soul! Ik verheug me erop en ik ben vast en zeker niet de enige.

Zó hoort soul te klinken!

Yeah boij

Gisteren naar Melancholia, de nieuwste film van Lars von Trier, geweest. Mooi gefilmd, natuurlijk weer een moeizaam en gezocht verhaal (dat is bijna altijd bij Von Trier), maar ook een prachtige casestudy van depressiviteit, angst voor het leven versus doodsangst. Von Trier is het beste als hij zijn personages op de huid zit. Zodra hij de camera enige afstand laat nemen wordt het heel gekunsteld en pretentieus en krijg ik er al snel genoeg van, hoe goed Kirsten Dunst en Charlotte Gainsbourg ook acteren.

Kirsten Dunst  als Justine, de depressieve bruid, in Melancholia

Ik had sowieso al een heel culturele dag achter de rug. Ik was naar The One and The Many geweest van Elmgreen en Dragset in de onderzeebootloods op Heijplaat in Rotterdam. In opdracht van museum Boijmans van Beuningen maakten Elmgreen en Dragset een tentoonstelling in de loods. In de loods ga je eerst door een lange gang; aan het einde wandel je een unheimisch paralleluniversum binnen. Een huis met verlichte kamers die elk een verhaal lijken te vertellen, buiten enkele bankjes, een straatlantaarn, een kapotte limo en een jongen die op het dak zit. Iets later een vrouw met een kinderwagen. En  telkens stel je je weer de vraag: wie speelt hier een rol? Wat is echt? Op zich een heel interessant gegeven, maar wat mij betreft had het nog wat verwarrender en drukker mogen zijn. Het viel me een beetje tegen, maar de locatie en de vaartocht (20 minuten heen en terug) zijn geweldig.

The One and The Many

Ik had ook nog even een bliksembezoek aan Boijmans gebracht. Buiten op de binnenplaats waren hiphoppers battles aan het houden. Ik begreep het niet helemaal, blijkbaar was de bedoeling dat op die manier het museum nieuwe doelgroepen aanboorde. Yeah Boij! Ik had niet de indruk dat er sprake was van een kruisbestuiving tussen museum en hiphop. Maar ik heb het misschien verkeerd begrepen. Later las ik dat er sprake was van 7 street art workshops in het museum. Dus Sjarel Ex, directeur van Boijmans zal er wel over hebben nagedacht. Hopelijk wordt hier wel een dialoog aangegaan tussen enerzijds het museum en anderzijds de street artists. Want er is een grote gemene deler: de kunst.

Maar waar ik echt blij van word is dat er in Gelderland een wolf is waargenomen. Tenminste dat denkt men, zeker is het niet. Mijn vraag: als het geen wolf is, wat is het dan??  Een verwilderde herdershond? Hoe dan ook, alleen al van het idee knap ik op. Een echte wolf! GEWELDIG.

 

 
Eigenlijk wil ik dus dat die streetartists in de onderzeeloods spontaan aan de slag gaan met hun spuitbussen en de meest fantastische grafitti op de wanden spuiten, terwijl ik met vrienden aan het picknicken ben op de betonnen vloer met kaarsjes erbij en dat dan de wolf komt. De wolf is erg schuw, dus we zijn niet bang en Dragset, Elmgreen èn Sjarel Ex klappen in hun handjes, want alle doelstellingen en kruisbestuivingen zijn bereikt  cq. tot stand gebracht. Yeah boij!

Flauwe feelgood

Een leuk niemendalletje, waar niemand echt iets tegen kan hebben. Vanmiddag de film 'Les femmes du 6ième étage' gezien. Aardige film, niet of nauwelijks sex (vinden ouderen fijn), af en toe een geintje, niet supergoed geacteerd, niet echt interessante personages (erg schetsmatig), maar allemaal heel vriendelijk. Zo'n film die je eigenlijk moet zien als het hondeweer is.

Het verhaal is flinterdun: een rijke man ontdekt de warmte en vriendschap van de eenvoudige mensen. In dit geval gaat het om een man die in een duur luxe appartement woont met dito vrouw en dito kinderen. De armen zijn de Spaanse vrouwen die in de zolderkamers van het zelfde gebouw leven en overdag de appartementen schoonmaken. Hoofdpersoon is de hulp in de huishouding Maria (natuurlijk beeldschoon, think Penelope Cruz) en haar baas.
Echt uit de klauwen giert het niet en natuurlijk loopt het zoetjes af.

Prima om een volledig verregende zomermiddag mee door te komen, dat wel.

Maar eigenlijk flauwe feelgood.

Adore

Hoop

Ik heb een schuldig genoegen: Ik ADORE kijken 's  avonds laat infomercials. Ik ook! Ik ook! Je weet wel, de echt cheesy degenen die beloven  om je leven te transformeren. For only three easy payments of $19.99 or whatever.  Voor slechts drie eenvoudige betalingen van 19,99  dollar of wat dan ook. Voor dat vastgoed cursus of dat de oefening machine  of dat het verse sap maker of dat gevoel van  eigenwaarde seminar. Only three easy payments, stel je voor: slechts drie  (zegge en schrijven 3!) gemakkelijke betalingen! En dat slechts 12 minuten (easy zat: gewoon tot  720 tellen) per dag. Hell, I worked for YEARS, ik al jaren doen op de  conventionele manier en kreeg nergens. Maar u zegt dat voor slechts 12 minuten per dag, ik  kan worden Superman Rockstar guy? JA, JA, JA:  POSITIEF DENKEN! Net als de lachende actoren in de schraal skimpy gym  kleding in uw informercials? You know, weet je wel weet je niet, degenen die  nam de baan, omdat ze dacht  dat het zou een springplank voor hun carrière als  serieuze tv-persoonlijkheden zijn?  Met dank aan Hugh MacLeod en de vertaalmachine van  Google.  Vervelen is zóóó 2010.

Tom & Jonathan

.

Dat was erg lekker wakker worden met die fijne viriele stem van Tom Jones, gelukkig wel met een stichtelijk lied. Niet veel later klonk Jonathan Jeremiah. Ruim veertig jaar jonger dan Tom, maar met een zelfde type stem en zelfde soort liedjes (nou ja, zoals Tom ze zong een jaar of 20 geleden).

Radio 1 zette echt haar beste beentje voor. Tom draait natuurlijk wel een stuk langer mee, en Jonathan heeft de onhebbelijke gewoonte om zijn liedjes te voorzien van clipjes die een soort fake super 8 nostalgie moeten overbrengen. Nostalgie naar een tijd dat hij er nog niet eens was, get a life! Erg kitscherig dus, en nog wel op de verkeerde manier. Maar dan weer: die stem, die stem (maar net niet Tom).

Geen idee waarover ik het heb? Oordeel zelf:
Jonathan versus Tom.

Maria Vaart

Maria Vaart is de naam van een theatervoorstelling waar ik naar toe wil. Een bekende doet er aan mee en ik heb nog nooit een stuk van hem gezien, vandaar.

Helaas is er een kink in de kabel: de plaats waar Maria Vaart te zien is, is Rijkevorsel. Nu ligt Rijkevorsel niet zo ver van Breda en zou het niet al te moeilijk zijn, zou je denken, om van Breda naar Rijkevorsel (of voor mijn part een plaats in de buurt) te geraken. Vergeet het maar.

Volgens een met veel heisa opgezochte lijnkaart van Veolia (de vervoerder van Brabant) zou er zelfs een spoor liggen tussen Breda en Brecht (niet ver van mijn bestemming). Maar verder is er niks te vinden op internet. Elke officiele reisplanner geeft nul komma niks als je ook maar 1 cm over de grens wil. Maakt niet uit van welke kant je het benadert, vanuit Belgie, vanuit Nederland. Het is lood om oud ijzer. Blijkbaar is de filosofie dat locals er van zelf wel achter komen hoe je bijvoorbeeld van Hulst in Antwerpen terecht komt met de bus. En dat de rest van de wereld daar niks mee te maken heeft.

De enige opties die er zijn voor een sul als ik zijn die met veel te dure internationale treinen. Op spitstijden betaal je voor een enkeltje Antwerpen iets van 54 euro!! Neem je de trein naar Mechelen dan ben je veel en veel minder kwijt. Heel raar, want Mechelen is een stuk verder.

Kan iemand me uitleggen waarom dit zo is? Waarom zijn internationale treinen zo ongelofelijk duur, waarom zijn vluchten binnen Europa (behalve als ik wil vliegen, dat dan weer wel) zo ongelofelijk goedkoop? En wat heeft dit alles te maken met een Europa dat en verenigd en duurzaam wil zijn?

Ik begrijp het niet.

Maria Vaart

Beeldschone boekenkast

Boeken, boeken en nog eens boeken. Boeken zijn de enige impulsaankopen die ik mezelf toesta. Een tientje uitgeven voor een T-shirt geeft me een schuldgevoel, maar vele tientallen euro's besteed aan boeken doen me dansen (als ik dat zou kunnen). Helemaal als het boeken voor anderen zijn.

Hoe meer boeken, hoe groter de vreugd en hoe nijpender de vraag waar ze te laten. In de praktijk komt dat neer op een stevige en dus dure boekenkast. De ervaring leert namelijk dat goedkoop duurkoop is. Een boekenkast is helaas zelden of nooit beeldschoon. De schoonheid zit 'm meestal in de inhoud. Een enkele keer valt je oog op de uitzondering die de regel bevestigt.

Boekenkast Veliero uit 1939/1940 , ontwerp Franco Albini, opnieuw in productie genomen bij Cassina.

Of je ziet een boekenkast die zo inventief is, dat je direct wil gaan verhuizen en verbouwen.

Staircase bookcase, Levitate Archtecture & Design Studio, London

Makkelijk zat: gewoon de loterij winnen.

Banjo Man

Retro, je kunt je kont niet keren of iets blijkt retro te zijn, of het nu gaat om een theezeefje, LP's of een multomap. Stuk voor stuk prima voorwerpen die niet zozeer retro zijn maar gewoon oud en goed. Retro is eerder allerlei oude muziek die gerecycleerd wordt met wisselend resultaat. Aan de haal gaan met een muziekstijl van vroeger op geheel eigen wijze en dan ook nog talent hebben...
't Is niet veel mensen gegeven. Amy Winehouse beschikte over die gouden combinatie.

Van C.W. Stoneking kan hetzelfde gezegd worden. Stoneking, een dertiger, groeide op in Australie, en moet al als kind de meest waanzinnige blues gehoord hebben. Toen ik vanmiddag naar de radio luisterde (Radio Belgie Een, veel leuker dan de Nederlandse radio) zorgde hij voor een echt opveermoment.
Wat is dit? Waar kan ik dit vinden? Staat het op YouTube?
Het klonk oud, intrigerend en pakkend. Alsof ik begin vorige eeuw in de Mississipidelta in een cafe was beland. Een beetje Tom Waits meets The Banjo Man. Die moet ik zien! En raad eens: 8 oktober a.s. treedt hij op in Tivoli/De Helling. Dat zou wel eens een heel bijzondere avond kunnen worden.

Ali's handen

Je hebt ze, kinderen die altijd en overal aan het tekenen zijn. Gewoon omdat tekenen hun lust en hun leven is. Ik stel me voor dat de Syrische Ali Farzat zo'n jongetje is geweest. Zo'n type dat op school de lachers op zijn hand krijgt met z'n treffende spotprenten van leraren.

Farzat is inmiddels 60 en een gevierd cartoonist in het Midden-Oosten. Farzats talent viel ook hier op; in 2002 kreeg hij de Prins Clausprijs voor zijn maatschappijkritische tekeneningen, bovendien publiceerde hij in bekende internationale kranten zoals de Guardian. Zoals wel meer kunstenaars in dicataturen was hij zeer bedreven geworden in het omzeilen van de censuur. Zijn werk ging dan ook nooit over specifieke personen, maar over zaken als corruptie en bureaucratie. Zo liet hij decennia lang mensen grinniken en stak hij hen een hart onder de riem.

Tot afgelopen nacht. Toen werd hij in Damascus ontvoerd door gemaskerde en gewapende leden van de veiligheidsdienst en de pro-regeringsmilities. Na urenlang te zijn geslagen, waarbij hem de handen werden gebroken, werd hij uit een auto gegooid.
Zal hij ooit weer kunnen tekenen?

Bron: NRC Handelsblad, 25 augustus 2011.

Huppelen en herzien

Woorden die op de bladzijden lijken te huppelen, bizarre associaties en een wereld waarin de ene theepot Haas heet en de andere Poes. Welkom in het universum van dubbeltalent Charlotte Mutsaers. Sinds een paar uur ben ik in het bezit van haar boek 'De Markiezin'.

Komende zondag moet ik het en gelezen en er liefst ook nog een afgewogen en doorwrochte mening over hebben geformuleerd. En daar heb ik de pest over in: ik wil dit voor mijn plezier lezen.

Nu voelt het als corvee. De keerzijde van het besluit -jaren geleden genomen- om deel uit te maken van een leesclub. Misschien zijn sommige besluiten aan herziening toe.

 Zelfportret Charlotte Mutsaers

Fiets en vader

Fiets en vader, voor de 12 jarige Cyril horen ze bij elkaar. De fiets heeft hij ooit eens van zijn vader gekregen en zowel de fiets als de vader zijn weg. Cyril zet alles op alles om via zijn fiets vooral maar zijn vader terug te krijgen.

Cyril is de hoofdpersoon in Le gamin au vélo, de nieuwste film van Jean-Pierre en Luc Dardenne. Zoals in alle films van de Dardennes (La Promesse, Rosetta) speelt ook dit keer het verhaal zich af in een weinig glamoureus Wallonie en slagen de broers erin om je diep te raken. Cyril is geen schattig jochie, maar een getergd kind dat zich door het leven heen vecht en om zich heen slaat. Zijn verbetenheid en loyaliteit aan zijn vader zijn pijnlijk om te zien, vooral omdat die vader niks met hem te maken wil hebben. 

Iets wat des te harder aankomt omdat de Dardennes  zo kaal  en dicht op de huid filmen. Uiteindelijk lijkt het toch allemaal goed te komen. Want, zo suggereert het einde van de film: kinderen beschikken over een enorme veerkracht. Je hoopt het zo.

Morning Pages

Julia Cameron heeft mijn leven veranderd. Sinds ik jaren geleden The Artists's Way las, kan ik niet wakker worden zonder aan de Morning Pages te denken.

Cameron gelooft heilig in -dit klinkt heel zweverig- in de helende kracht van creativiteit. Om die los te maken, en om daar een prioriteit van te maken, heeft ze een heel krachtig wapen/middel ontwikkeld. De Morning Pages. Dat betekent dat je, zodra je wakker wordt een ding doet (afgezien van even plassen, dat spreekt): je pen pakken en 3 bladzijden schrijven. Gewoon schrijven, wat je op je hart hebt, ongecensureerd, met taal- en interpunctiefouten. Niet teruglezen. Maar met een doel: keep your hand moving. En dat elke dag.

Bij tijd en wijle haat ik mijn morning pages, maar ze helpen me ook op weg naar de vervulling van mijn droom. Hard werken, dat wel.

De kracht van goede voornemens

Ben vandaag aan een artikel begonnen 'De kracht van goede voornemens'. Ik wil een stuk schrijven over 'The Happiness Project' van Gretchen Rubin. Het gaat over de maakbaarheid van geluk door het stellen van doelen (voornemens) en discipline.
Het leuke van Rubin is dat ze net zo klunzig is als de meesten van ons. Bovendien kan ze goed schrijven, is ze eerlijk en neemt ze zichzelf niet al te serieus.

Ben benieuwd of ik a) er in slaag om een goed artikel ervan te maken (ca. 2.000 woorden) en b) om het te verkopen.

Want meer schrijven en daar geld mee verdienen, dat is mijn goede voornemen.

Chuck was here!

Op weg van Rotterdam naar Lowlands nam de Amerikaanse schrijver Chuck Palahniuk vanmiddag ruimschoots de tijd om ook fans in Utrecht zijn undivided attention te schenken. Als jarenlange fan kon ik me dat buitenkansje niet laten ontgaan. Dus stond ik ruim een uur in de rij bij een grote boekhandel in het centrum van Utrecht.

Ik had gehoopt dat Chuck zou voorlezen uit zijn nieuwe roman ''Damned'. Optredens van Chuck zijn namelijk berucht: mensen die flauwvallen, overgeven, wegrennen. Ik anticipeerde erop dat in Nederland het waarschijnlijk niet zo'n vaart zou lopen. We denken wel dat we met z'n allen heel goed Engels spreken en lezen, maar er ontgaat ons (in ieder geval mij) veel, zeker als het voorgelezen wordt.

Maar nee, Chuck beperkte zich tot het met soepele pols signeren van vele, zeer vele boeken, praatjes maken met iedereen, mensen een hand geven, met een grijnslach poseren. My goodness, the man is a real pro! Wat een engelengeduld en dat voor iemand wiens laatste boek 'Damned' heet!

Toen ik eindelijk aan de beurt was (ik had gelukkig al het een en het ander in 'Damned' kunnen lezen) wilde ik eigenlijk alleen dat hij signeerde en er het onderstaande bij schreef. Ik dacht dat ik origineel was, mooi niet. Bookstore St. Helens is op hetzelfde idee gekomen.

Voor zover ik het gelezen heb, is 'Damned' een vintage Palahniuk! WOW!

Afgeknapt

Leren door doen of leren door uitleg. In Wild Mind legt Nathalie Goldberg uit dat er twee manieren van leren zijn. Als je leert door doen, merk je dat een uitleg je vaak ontgaat. Niet uit desinteresse, maar omdat de woorden gewoon niet aankomen. Om te leren moet het in je systeem gaan zitten, in je handen, je hoofd en je hart. En dat betekent doen, of het nou om schrijven of om het plakken van een lekke achterband gaat.

Sinds ik dit weet kan ik beter plaatsen waarom ik in bepaalde leersituaties ben afgeknapt. Bij een schriftelijke cursus schrijven moest ik een stukje ter introductie schrijven over mezelf. Ik vond het flauwekul en schreef iets uitdagends. Zo van: ik vertel niet over mezelf, want dan -lieve juf of meester- plaats jij me direct en daar pas ik voor. In plaats van dat de meester (ene meester Jos) de uitdaging aannam en me in zijn reactie nog eens lekker prikkelde, kreeg ik opmerkingen dat ik in het vervolg mijn teksten in lettertype Times Roman, 10 punts, moest inleveren. Dat stimuleerde echt, maar niet heus.

Ik heb het niet meer opgebracht om iets aan die cursus te doen.

Wilde Geest

'Wild Mind', wilde geest, zo heet het boek van Nathalie Goldberg dat ik nu aan het lezen ben. De wilde geest is niet een soortement alle kanten opstuiterende monkey mind, maar de vastbesloten kop van iemand die maar een grote wens heeft: schrijven.

Nathalie Goldberg is een stimulerende gids in schrijfland. Ze zeurt niet over interpunctie, en allerlei technische flauwekul (daar houden taalbeheersers zich onledig mee), maar heeft het over het belangrijkste van schrijven: 'keep your hand moving'. En verder over essentiele zaken als het jezelf toestemming geven om te mogen schrijven, jezelf accepteren, de eenzaamheid van het schrijven, en de plicht om al schrijvende specifiek te zijn.

Een goede leermeester dus.

Leermeesters

De laatste tijd denk ik veel aan de mensen die leermeesters voor me zijn (geweest). Mensen die genereus en gracieus bereid zijn om hun kennis en kunde aan mij en anderen over te dragen. En meer dan dat, zoveel meer.

Piet Heil en Boris Berkhout van de School voor de Journalistiek, Chris Houtman op Schrijversvakschool 't Colofon en Stefan Perceval afgelopen zomer tijdens de Zomeracademie, heel hartelijk bedankt!

Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze zelf nog steeds leren en daar plezier aan beleven. Ik denk met warmte aan ze en voel me zo door hen geinspireerd.

'Er gewoon te zijn, het moeilijkste dat er is.'

Stefan Perceval

Nachtrust

Nee, nee, nee, geld maakt niet gelukkig, bezit is niet alles. Allemaal waar. Maar ik knapte toch wel heel erg op van deze aankoop. Lang leve de Hema!

Nu nog slapen als een roosje en gezond weer op.

(voor de annalen: die kat is niet van mij en mijn dekbed is nog leuker, namelijk blauw).

Goud in de mond

Vanacht 2 1/2 uur wakker gelegen. Nu lijken in bed in het donker, vooral als de slaap uitblijft, minuten uren. Maar ik heb echt op de klok gekeken op gezette tijden en ja het waren toch  echt uren.

Nam een wijs besluit: nadenken, niet piekeren. En dat is me aardig gelukt. Toen het nog donker was heb ik vol aandacht gekeken naar de maan die af en toe achter de wolken te voorschijn kwam. Mooi, al had ik liever geslapen.

Alles bij elkaar toch lekker vroeg op, al geschreven en terwijl de rest van Nederland hardhandig uit de slaap gehaald wordt door de wekkerradio ben ik al aan het bloggen en luister ik naar the year of the cat

Een morgenstond met goud in de mond is misschien wat overdreven, maar ik ben eigenlijk best tevreden.

Anders

Maanden niet geblogt. Me een slag in de rondte gewerkt, dat wel. Uitgeput, boos en verdrietig. Vervolgens een conclusie: het moet anders. Typisch: ik schrijf per ongeluk 'moed'.

Inmiddels een hele goede vakantie achter de rug, en vlak voor alle hectiek werkelijk losbreekt, spot vriend P. dit op een muurtje bij de ingang van Albert Heijn aan de Damstraat in Utrecht:

Verander, verander

Meer in jezelf

Minder in een ander

Twee maanden niet bloggen, dat laat ik me niet nog eens overkomen, over veranderen gesproken.

Volschieten

De dag is nog niet voorbij en ik heb al twee ik-schiet-vol momenten achter de rug dankzij muziek. Eentje heel rustig thuis, al bladerend in de VPRO gids toen ik een foto van Fairouz zag; eentje in de supermarkt tussen de corned beef en de cup-a soup, toen ik James Blake hoorde.

 Over James Blake valt niet zoveel te melden. Bijzonder, dat wel.

Dan Fairouz, alias de Engel van Libanon. ZE komt naar Nederland (een concert in Carre dat al maanden geleden was uitverkocht)! Fairouz is niet alleen een heel mooie vrouw, ze zingt prachtig en is ook nog moedig. Toen elke Libanees met geld het land verliet (er woedde een vreselijke burgeroorlog) bleef Fairouz. Ze stond altijd boven de partijen, zonder haar christelijke achtergrond te verdonkeremanen.
Op YouTube zijn ontroerende zwart-wit filmpjes te vinden met een piepjonge Fairouz, uit de tijd dat Libanon nog het Zwitserland van het Midden-Oosten was. Maar ook dit intens verdrietige passielied, Wa Habibi, zo ingetogen en smartelijk gezongen. En ja, ik moet er altijd weer om huilen.

Coach

Grootspraak, niks meer en vooral niks minder, dat verlangen om illusieloos te schrijven (en te leven). Ik zou willen dat ik het kon: gewoon in het hier en nu leven. Mindfulness schijnt dat te heten. Alles loslaten en dan gewoon de blik op wat er voor je is: HIER! NU! Maar ik kan het niet (mijn blik gaat graag op oneindig) en daarom hou ik mezelf zo vaak voor de gek in plaats van gewoon te accepteren dat het gewoon is wat het is om vervolgens alles op zen-achtige wijze los te laten. Bevrijd te zijn van het heilige moeten, en ja - a la Arnon Grunberg- nieuwsgierig maar illusieloos (= gitzwart wereldbeeld) en opgaand in het moment te leven.

Ik loop altijd wel naar een reden te zoeken om vooral maar mijn verwachtingen en illusies te koesteren; tegen de leegte, voor de gezelligheid en vooral om maar de boel op te pimpen, zodat het nog wat lijkt.
Vroeger heette dat hoop, nu: een reason to believe. Ik zou willen dat ik mezelf daar niet meer mee dwars zat. Dat ik gewoon blij kon zijn met wat er voor mijn neus is. Maar ik zie en voel dingen waar ik bedroefd, ontevreden en gewoon -heel ordinair- stront sjagerijnig van word.

Misschien is de remedie wel heel eenvoudig: neem een coach. Half Nederland is immers aan het coachen geslagen en die mensen hebben toch emplooi nodig? Of zijn ze daarom juist coach geworden: via andermans shit helderheid (mindfullness) in de eigen kop? Zou me niks verbazen.

Misschien moet ik gewoon m'n huis opruimen, het bed verschonen, mijn benen ontharen, mijn werk doen, mijn blog schrijven, mijn WC schoonmaken en inrichten als de allerkleinste galerie van Nederland (compleet met wisselexposities!).
Kan ik ook al mijn vrienden weer eens uitnodigen voor een (openings-)feestje. Gezellig en zoveel werk is dat nou ook alweer niet (een avond?). En wie weet raak ik al plakkend, knippend in een flow. Heb ik en een superspannend toilet en mindfullness. En dat zonder coach! Ik heb er nu al zin in.

Dagsluiting

Ik wil naar bed, maar ik moet nog wat kwijt. Bij deze een dagsluiting over gisteren, vrijdag.

Normaal doe ik op vrijdag niks, behalve uitslapen en lezen (maar dat is onvermijdelijk). Gisteren gebeurde er van alles. Ik had last van een rijk gedachtenleven. Ik realiseerde me opeens dat ik wilde schrijven als Arnon Grunberg. Dat had ik nog niet eerder bedacht. Meestal wil ik schrijven als Gerard Reve of als Jeanette Winterson. Maar nu wist ik het zeker: als Arnon. Het was me namelijk te binnen geschoten dat ik er net zo'n gitzwart wereldbeeld op na hou als hij. Oprah Winfrey zou zeggen: "A lightbulb moment!" En dat terwijl ik met een lekker kopje thee op het balkon zat.
Illusieloos door het leven gaan heeft zo zijn zonzijde.
Zou Arnon misschien wel zeggen.

Verder zag ik een Zeppelin rondjes vliegen boven de stad. Dit is al de tweede Zeppelin die ik zie, de vorige was zeker een jaar of 10 terug. Ook die maakte rondjes boven de stad. Conclusie: dat van die rondjes is dus echt een Zeppelin ding.

En ik ging naar een oude boerderij, ingeklemd tussen snelwegen, Leidsche Rijn en het Muziekcentrum. Magisch (die boerderij). Tussen alle oude spullen, stallen, weilanden en dieren was heel veel kunst. Ik werd er blij van. Helemaal toen een bioloog/bassist/kunstenaar een verhaal hield over hoeveel vogels wel op mensen lijken en vice versa. Hij had ook een installatie gemaakt waar je kon vervogelen. Er waren mensen die weliswaar in mensenvorm bijvoorbeeld een winterkoninkje of pimpelmees werden (of bleken te zijn). Mij lukte het niet, tijdens het vervogelen moest ik zo nodig M. bellen en dan kun je nog niet eens een duif in Amsterdam worden. Ik ga het morgen nog maar eens proberen, ook al omdat het dan de laatste dag is van Stalles zoals dit project heet.

Na een snelle busrit kwam ik volkomen vekleumd thuis. Knapte erg op toen ik bij het Oog op Morgen Aloe Blacc  hoorde met "I need a dollar". Leuk liedje. Heb hem 2 maanden geleden live gezien. Het concert was gezellig en kabbelde wat voort maar wel met een swingende band en twee zeer relaxte rasta's op conga's die perfect getimed telkens net op tijd ophielden met keten, kletsen en lachen om weer een lekkere roffel te geven. M. en ik vonden het desondanks wel allemaal wat veel van hetzelfde, een tikkeltje saai. Alsof Aloe onze gedachten had gelezen gooide hij het tijdens een toegift over een geheel andere boeg en bracht hij een intense en doorleefde versie van "Billy Jean" (ja, die megahit van Michael Jackson) die zorgde voor kippenvel.

En dan vergeet ik te zeggen dat ik gistermiddag ook nog heel nuttig heb doorgebracht met aandacht besteden aan de niet te stuiten opmars (sinds twee decennia) van het lettertype Arial ten koste van de oudere Helvetica. Zittend op mijn balkon was opeens de vraag of Arial nou wel of niet mooier is dan de Helvetica van groot belang. Dat is niet echt een eigen idee. Ik had een keer gelezen dat Douglas Coupland, een favoriete schrijver, een soort oorlog voerde tegen de Arial. Hij vond het grofgezegd een poorman's Helvetica, een rip off. En daar is wel wat voor te zeggen.

De kwestie Helvetica ging helemaal met me op de loop: bevriende grafisch vormgever opbellen, internet checken. Een digitale quiz invullen: haal je de Arial cq. Helvetica eruit (ik had er 18 van de 20 goed!) enz. Uiteindelijk heb ik de fontometer ontdekt: daarbij kun je letters aanklikken en krijg je links in zwart de betreffende letter in Arial en rechts in rood in Helvetica. See for yourself, ik heb mijn conclusies getrokken.

En eigenlijk wil ik NU gewoon naar bed. Maar het liefst zou ik nu een Arnon Grunbergachtige opmerking uit mijn mouw schudden, zoiets: Ze vindt het een geruststellende gedachte dat slapen de kans op het maken van fouten aanzienlijk vermindert.

Leuk geprobeerd toch, bovendien: niet geschoten is altijd mis & oefening baart kunst.

Weltrusten.

Pippa & Silvia 2

Wit is de kleur van onschuld. Wit is ontwapenend.
Pippa Bacca en Silvia Moro, twee Italiaanse kunstenaars besloten begin maart 2008 om als bruiden gekleed, dus in het wit, van Milaan naar Jeruzalem te liften. Een onderneming die je zowel naief als origineel zou kunnen noemen.

Het wit en het bruidskleed zou onderstrepen dat ze volledig vertrouwden op de goedheid van anderen. Drie weken lang reisden ze van hot naar her in de Balkan. Toen besloten ze om uit elkaar te gaan en om elkaar later te treffen in Ankara.

Enige tijd werd er niets meer vernomen van Pippa. In april 2008 werd haar lijk gevonden in een Turks grensstadje. Ze was vermoord en verkracht. Haar moordenaar werd niet veel later aangehouden, toen hij probeerde met haar mobieltje te bellen. In zijn huis werd haar bruidsjurk gevonden.

Pippa & Silvia 1

Pippa Bacca en  Silvia Moro tijdens hun kunstproject  'Brides on Tour', 2008

Papier, tijdschriften, flyers, kaarten, schriften en kranten. Ik word er altijd blij van. Nergens knap ik zo van op als van vers drukwerk. De letters, de foto's, de plaatjes en natuurlijk de geur van inkt. Heerlijk.

Eens in de zoveel tijd worden de enorme stapels papier kritisch doorgelopen en dus bekeken en gelezen. En zo  kwam ik een folder  tegen van de voorstelling Brides for Peace, gebaseerd op het kunstproject van 'Brides on Tour' van de Italiaanse kunstenaars Pippa Bacca en Silvia Moro. 

Heel bijzonder maar ook heel triest. Morgen meer.

  

                                                          

              

Vijver

Indoor aquatic garden, ontwerp Benjamin Graindorge, Duende

Een balkon, leuk. Maar dit wil ik dus ook, wat geweldig, een vijver in huis en nog wel met waterlelies! Voor de design fetishisten onder ons: dat bankje rechts is een ontwerp van Charles en Ray Eames, het hoort bij hun beroemde stoel. De herkomst van de afgebeelde boeken is helaas onduidelijk.

Vrij

Vanochtend nam ik de vrijheid om in mijn blote kont door het huis te lopen.  Ondertussen luisterde ik naar Radio 1. Ik hoorde over de Wet Openbaarheid van Bestuur. Met deze wet in de hand kun je (als journalist maar ook als prive persoon) achterhalen welke overwegingen hebben gespeeld bij ambtelijke besluitvorming. De wet trad in de jaren tachtig in werking en was toen buitengewoon vooruitstrevend. Met de loop der jaren is de wet stapje bij beetje uitgehold. En dat proces gaat verder, als het aan minister Donner ligt.

En hoewel ik God op mijn blote knietjes dank dat ik hier mag wonen, leven en werken (dat had voor het zelfde geld ook Syrie, Darfur of Myanmar kunnen zijn), zit dit me wel dwars. Net zo goed als er volgens Bits of Freedom  in Nederland in 2009 per dag evenveel telefoontaps waren als in de Verenigde Staten gedurende een heel jaar. Dat geeft te denken.

Geweldig al die vrijheid, maar vooral iets om erg zuinig op te zijn en vooral niet al te makkelijk uit handen te geven.

Vier mei

Vier mei, 's middags loop en fiets ik in het centrum van Rotterdam. Wat ik al sinds jaar en dag weet laat ik nou eens tot me door dringen. Bij elk nieuw stukje centrum stel ik me voor dat er ooit een echt oud gebouw stond. En dan zie ik het: veel moderne stukken, af en toe een oud huis of een blok huizen.

Ik stel me de puinhopen voor, het geluid van de inslaande bommen, de vuurzee, het panische geroep van mensen, de stank, op die 14e mei 1940 in Rotterdam.

En ik verbaas me over de vanzelfsprekendheid van deze zonnige en ongecompliceerde 4e mei 2011, wat een voorrecht om hier te leven.

Ceaucescu

Wakker worden met de radio aan. Wereldnieuws (eindelijk, na die 'vluchtige kus' van Kate en William): Osama Bin Laden dood. Het heeft zo iets abrupts en absurds. Het lukt me niet eens om er opgelucht over te zijn.

Er zijn alleen maar vragen: wie? wat? waar? wanneer? hoe? In eerste instantie alleen maar uitroeptekens in het nieuws en dito commentaren. Osama dood! Wereld veiliger! Massamoordenaar om het leven gebracht!

Later komen de antwoorden, maar blijven ook de vragen. Waar blijven de reacties uit de Arabische wereld (ben heel benieuwd naar de berichtgeving van Al Jazeera)? Waar is het gebeurd (Pakistan, niet ver van Islamabad, in Abotabad, een garnizoensplaats?!), wie hebben het gedaan: Amerikanen. Hoe is het gebeurd: schot door zijn hoofd. Wat is de rol van de Pakistaanse regering? Onduidelijk. Hoogstwaarschijnlijk hadden ze weet van Osama's verblijfplaats. Maar even goed moet er overleg zijn geweest tussen de geheime diensten van Pakistan en de VS. Waar is zijn lijk nu? In zee gegooid (ligt Abotabad aan zee??). Zijn er foto's die die ronde doen. Ja, een ervan is in ieder geval gefotoshopt, dus die is te boycotten. Zijn er getuigen? Er was in ieder geval een Pakistaanse twitteraar vlak in de buurt die in al zijn naieviteit de hele opmaat van het gebeuren heeft gevolgd: hoe hij een helikopter hoorde, hoe hij knallen hoorde en vervolgens het nieuws. En vervolgens met de droge conclusie kwam: Here goes the neighborhood!

Op de radio commentaren. Is de wereld veiliger geworden? Lijkt me (en met mij velen) niet. In New York blije mensen op straat. In een gesprek tussen Max Westerman en Twan Huys (beiden ex verslaggevers vanuit NYC) blijken ze allebei opgelucht. maar Twan vraagt zich ook af of het niet de voorkeur heeft om iemand als Bin Laden te berechten. Na enig wikken en wegen komt hij tot de conclusie: nee. Ik sluit me bij hem aan. En denk aan Ceaucescu.

Een vluchtig kusje

Een vluchtig kusje, hoorde ik op het nieuws.  Dat is pas wereldnieuws: dat een prins zijn bruid op het balkon van Buckingham Palace een kus geeft. Hoezo prioriteiten stellen? Koninginnedag, daar gaat het om!

Over een paar uren breekt de 'hel' in Utrecht (maar ook in Amsterdam en Den Haag) los. Morgen is het pas Koninginnedag, maar we nemen vanavond al vast een voorproefje. Dat betekent een ongelofelijke drukte, teveel gezuip, en overal troep. Het blijft me elkaar weer verbazen hoeveel troep ('brol' in het Vlaams, een prachtig woord) er in Nederland in omloop is. Je zou denken dat na een jaartje of vijf (en dus vijf vrijmarkten op Koninginnedag) we er wel vanaf zouden zijn.

 Maar nee: de zooi verhuist doodleuk naar andermans kasten/zolders en verdomhoekjes. En op de een of andere manier levert de jaarlijkse meukverhuizing nog meer rommel op. Ergens kweekt een heel doortrapt iemand spullen die iedereen kwijt wil, maar die zich niet laten weggooien of afdanken. Het beste voorbeeld daarvan zag ik eens op een Koninginnedag in Lisse. Natuurlijk ook daar de onvermijdelijke rommelmarkt. Even hadden we nog de verwachting dat die wel gelardeerd zou worden met Oud-Hollandse spelen, maar niks hoor. Het was louter zooi. Een type troep kwamen we bij elk kraampje tegen: clowntjes. Allemaal duidelijk van dezelfde hand, allemaal ooit eens aangeschaft -waarschijnlijk ter ondersteuning van een of ander vaag goed doel- en allemaal tegelijkertijd over de uiterste houdbaarheidsdatum heen. Een ware plaag.

Hopelijk valt dat over een uurtje of wat te vermijden. Van zes tot half negen ga ik toch even een kijkje nemen op de Koninginnemarkt en dan voor het donker snel weg. Toch kijken of er iets te vinden is. Die hebberigheid zit ook in mij. Geen vluchtig kusje maar koopdrang. Hoezo prioriteiten? De rest van de wereld kan even wachten. Ben ik blij dat mijn gedrag het nieuws niet haalt.

P.S. Hoor net dat er bij demonstraties in Syrie 500 demonstranten zijn gedood. Ik heb er geen woorden voor.

Verlangen

Foto: Laufin, 2007, Picasia.

Klaprozen, kamille, korenbloemen... Ik verlang naar velden (of armen) vol. Behelp me met een balkon vol lobelia, alyssum (ruikt lekker), een seringenboompje (idem) en kruiden. Ook leuk, maar niet zo magisch als dat blauw van de korenbloem.

Excessief & genereus

Er moet bezuinigd worden, dus gaat het mes in de kunst. Immers: kunst is een 'linkse' hobby. Na de Schreeuw om cultuur van november 2010 zijn er -gelukkig- diverse initiatieven van de grond gekomen.

Vier componisten; Peter Adriaansz, Maarten Altena, Rozalie Hirs en Samuel Vrieze schreven het Manifest voor een nieuw kunstbegrip. Het manifest is onder andere een reactie op een eerder uitgebrachte notitie van de Tafel van Zes, een bundeling van zes kunstorganisaties.

Hieronder een deel van de tekst van Manifest voor een nieuw kunstbegrip. Het is me uit het hart gegrepen:

"Wij hebben ons leven in dienst van die kunst gesteld. Wij werken elke dag aan de verdere scherping van onze inzichten in onze artistieke discipline. De bestuurselite spreekt niet namens ons. Wij, kunstenaars, eisen de taal weer op.

    1. Kunst is niet voor een “doelgroep”. Alle kunst is altijd voor iedereen.
Wie een kunstwerk maakt brengt iets in de wereld dat voor iedereen beschikbaar wordt en de wereld leefbaar maakt.

    2. Kunst is geen instrument.
Elk kunstwerk stelt zijn eigen doelen en heeft zijn eigen effecten. Wat een kunstwerk zal zijn en wat het in de wereld zal veroorzaken is niet voorspelbaar en kan niet door politieke of commerciële agenda’s worden afgedwongen.

    3. De waarde van de kunst is voorspelbaar noch berekenbaar.
 Kunst biedt gewaarwordingen en gevoelens, biedt kennis over wat we kunnen zien, horen, voelen, denken en doen in de wereld. Deze kennis heet “ervaring”. Een kunstwerk heeft waarde voor zover de ervaring die het mogelijk maakt specifiek is: voor zover zij tot niets anders herleid kan worden. Een kunstwerk is een specifieke gedachte over ervaring.

    4. Een kunstwerk is niet zelf “toegankelijk”, maar geeft toegang tot ervaring.
Wie een kunstwerk gaat maken, bekijken of beluisteren kan niet vooraf weten tot welke ervaring het werk toegang zal geven. Daarom mag “toegankelijkheid” geen vooropgesteld criterium voor kunst zijn. Wel wordt de ervaring toegankelijker bij veelvuldig contact met het werk.

    5. Kunst is een discipline.
Kunst eist toewijding, van makers zowel als van beschouwers. Alleen wie zich aandachtig op een kunstwerk richt kan tot de ervaring doordringen waar het toegang toe geeft.

    6. Kunst staat los van Staat zowel als Markt.
Noch de mechanismen van de Staat, noch die van de Markt zullen ooit kunnen vatten wat kunst is. Er is vanuit de kunst gezien ook geen verschil tussen de Markt en de Staat – er is één technocratische MarktStaat die niet denkt maar reguleert (voorzover de storm van het internationale kapitaal dat toestaat). Daarbuiten is er het denken. In de wetenschap bijvoorbeeld, en in de kunst.

    7. Kunst is niet “pluriform” of “democratisch”.
Kunst is ongeschikt als beleidsinstrument om falend sociaal beleid mee te corrigeren of verdoezelen. Kunst representeert geen democratische consensus maar gedijt bij rivaliteit van ideeën.

    8. Kunst wordt niet “geconsumeerd”.
Een kunstwerk gaat niet op in het gebruik en is dus ook niet schaars. Daarom zijn economische wetten niet op kunst van toepassing. De gedachte van een kunstwerk is een eeuwige bron.

    9. Kunst is geen “aanbod” waar een “vraag” naar is.
Geen kunstwerk kan ooit worden herleid tot het marktmechanisme – de markt kan alleen een vraag hebben naar dat wat al bekend is. Maar het kunstwerk is juist van waarde omdat het niet voorspelbaar is. De vraag van het publiek is dan ook geen creatieve of artistieke factor.

    10. Er is geen “overaanbod” van kunst. Kunst is excessief, genereus, en toch steeds opnieuw noodzakelijk.
Elk kunstwerk is altijd al teveel. Er is altijd meer kunst dan wie dan ook kan bijbenen. Het is niet anders: er is meer te denken, te ervaren en te doen dan de mens aankan, en de kunst maakt dat ongemakkelijke feit steeds weer zichtbaar. Dat zichtbaar maken is menselijke noodzaak: precies het teveel dat de kunst biedt kan de mens boven zichzelf uittillen en bevrijden van sleur en regelgeving. Dus is kunst, naast altijd al teveel, ook nog nooit genoeg.

    11. Een kunstwerk is een vraag waarop het antwoord je leven kan veranderen.

    12. Kunst viert dat wij kunnen denken, voelen, scheppen, leven."

Mooi onder woorden gebracht en o zo waar.

Lees die tekst en teken het manifest! Het is te vinden op www.earreader.nl

De genoemde notitie van de Tafel van Zes, Minder waar het kan, beter waar het moet, is onder andere te vinden op www.nbf.nl